De jonge maar kleurrijke erfenis van het eiland Arran
Terwijl in de jaren negentig veel Schotse distilleerderijen werden stilgelegd, kreeg een klein project op het eiland Arran vorm. Whiskyveteraan Harold Currie droomde ervan na meer dan een eeuw weer whisky op het eiland te stoken. Samen met zijn partners bouwde hij in Lochranza een distilleerderij; in 1995 stroomde daar de eerste spirit uit de ketels. De locatie werd gekozen vanwege het zuivere water van Loch na Davie en het gevarieerde landschap, dat ook wel “Schotland in miniatuur” wordt genoemd. Een nestelend koppel zeearenden vertraagde de bouw, maar werd uiteindelijk het embleem op elke Arran‑fles. Binnen enkele jaren verwierf Arran een reputatie voor levendige, fruitgedreven malts en innovatieve houtopvoeding; er verschenen finishes in sherry-, bourbon-, Marsala‑, Sauternes‑ én portvaten.
De huisstijl van Arran is citrusachtig en romig. Zelfs in de ongeturfde expressies ontdek je vaak smaken van sinaasappel en limoen op een graanbasis, terwijl experimenten met andere vaten rijkere, kruidige tonen opleveren. De distilleerderij durft te spelen met vattypes en finishes, wat heeft geleid tot talloze single cask‑bottelingen. De Arran 19 Years Old 1996–2015 – MountLaren Private Cask is zo’n momentopname; een weerspiegeling van zowel de jeugdige moed als de respectvolle traditie van het eiland.
Het verhaal achter “MountLaren”
Deze bijzondere whisky komt uit Cask 103, een refill port hogshead dat op 14 februari 1996 werd gevuld en ruim negentien jaar rijpte voordat het op 5 juni 2015 werd gebotteld. Slechts 289 flessen kwamen uit dit vat, waardoor het een van de zeldzaamste Arran‑expressies is. De whisky is gebotteld op vatsterkte 53,5 % ABV en werd zonder luxe verpakking uitgebracht; die soberheid past bij de eerlijke stijl van de distilleerderij. Elke fles is genummerd en verkeert in nagenoeg nieuwstaat.
De naam “MountLaren” is niet zomaar marketing. Het vat werd geselecteerd voor een verkoper in de Nederlandse plaats Laren, waar de school ‘Laar & Berg’ staat. Om die band te vieren, siert een afbeelding van een lokaal gebouw het etiket en kreeg de botteling de bijnaam “MountLaren.” “Mount” is de Engelse vertaling van Berg, terwijl Laren verwijst naar de gemeente. Zo verenigt deze whisky Arrans vakmanschap met een gemeenschapsgevoel aan de overkant van de Noordzee. World Wine & Whisky is de exclusieve verkoper, wat de uniciteit nog vergroot.
Proefbeleving met veel portinvloed
Portvaten hebben een grote invloed op whisky; ze geven diepe kleuren en smaken van donker fruit en chocolade. Na bijna twee decennia in een refill port hogshead heeft MountLaren een koperkleurige gloed en een neus waarin de Arran‑huisstijl samensmelt met de rijkdom van versterkte wijn. Rijpe rode vruchten – kersen, pruimen en wilde aardbeien – springen uit het glas, vergezeld van gestoofde bramen en rozijn. Een heldere draad van citruszest herinnert aan Arrans kenmerkende sinaasappel en limoen, terwijl onderliggende tonen van vanille en honing het moutige ruggengraat onthullen. Na enige tijd komen pure chocolade, geroosterde noten en vochtig eikenhout naar voren; duidelijke sporen van de portvatrijping.
In de mond is de whisky vol en verwarmend. Hij opent met jamachtige bessen en gebakken steenvruchten en gaat dan over naar smaken van esdoornsiroop, crème brûlée en gekarameliseerde pecannoten. De portinvloed laat zich proeven als zijdezachte golven van vijgenjam, dadeltaart en een lichte, tanninerijke droogheid die het zoete balanceert. Halverwege komt het Arran‑karakter terug met gemoute gerst, gekonfijte sinaasappelschil en biscuitachtige granen. Door het hogere alcoholpercentage opent een scheutje water lagen van gember, nootmuskaat en kruidnagel, samen met hints van rozenblaadjes en rodewijnazijn. De afdronk is lang en bevredigend, met blijvende houtkruiden, pure chocolade en een zachte peperige warmte.
Waarom deze negentienjarige bijzonder is
Leeftijd is een dubbelzijdig zwaard in whisky: te weinig rijping en de spirit mist diepgang; te veel en het vat gaat overheersen. Negentien jaar in een refill port hogshead vormt voor Arran een ideaal evenwicht, omdat de fruitige distillaatkern zich rustig kan ontwikkelen terwijl het vat complexe lagen toevoegt. Doordat het vat al eerder gebruikt is, blijft de portinvloed aanvullend in plaats van overheersend en blijven de citrus- en mouttonen behouden. Gebotteld op 53,5 % ABV geeft MountLaren liefhebbers de kans om de whisky te proeven zoals hij in het vat zat, zonder verdunning of kunstmatige kleur.
De schaarste verhoogt de aantrekkingskracht. Met slechts 289 flessen wereldwijd is MountLaren een tastbaar moment uit Arrans geschiedenis. Elke fles is uniek; zodra je hem opent en drinkt, is die specifieke beleving voorgoed verdwenen. Voor verzamelaars zijn de combinatie van een private cask, een lokaal partnerschap en een botteling op vatsterkte zowel een gespreksonderwerp als een mogelijke investering. De exclusieve distributie via World Wine & Whisky maakt de botteling nog begeerlijker.
Serveertips en foodpairing
Gezien het rijke profiel en het hoge alcoholpercentage vraagt MountLaren om een doordachte benadering. Puur proeft men de volle intensiteit – rijp fruit, port‑zoetheid en warme kruiden. Een paar druppels water temmen de alcohol en onthullen subtilere bloemige en kruidige tonen; iets meer water benadrukt de citrus en de granen. Omdat de whisky niet koud gefilterd is, kan toevoegen van water een lichte troebeling veroorzaken; dat is een teken van natuurlijke oliën en wordt als kwaliteitskenmerk gezien.
Het combineren van zo’n uitgesproken whisky vraagt gerechten met voldoende karakter. Serveer MountLaren bijvoorbeeld bij blauwaderkaas zoals Stilton; het zout en de room verzachten de zoetheid van de portinvloed. Bij dessert passen pure chocolade‑truffels of Schwarzwalder Kirschtaart, die de chocolade‑ en bessennoten weerspiegelen. In het hartige segment zorgen langzaam gestoofde buikspek of eend met kersensaus voor een harmonie met de fruitige en kruidige aspecten. Zelfs een eenvoudige schaal geroosterde amandelen en gedroogde vijgen kan de proefervaring versterken.
Duurzame verpakking en wereldwijde levering
World Wine & Whisky verstuurt deze botteling wereldwijd en gebruikt duurzame, gerecyclede materialen om de fles veilig en milieuvriendelijk te verpakken. Binnen Nederland arriveert een bestelling doorgaans binnen enkele dagen, terwijl internationale verzending iets langer duurt. Door de margeregeling is de fles belastingvrij beschikbaar voor kopers buiten de Europese Unie en voor Europese bedrijven met een geldig btw‑nummer. Dit maakt het eenvoudig om een fles te bemachtigen, zelfs als je ver van Nederland woont.
Conclusie
De Arran 19 Years Old 1996–2015 MountLaren Private Cask vangt de essentie van een jonge maar gedurfde distilleerderij. Hij weerspiegelt Arrans kenmerkende citrus en romige moutkarakter en toont de diepte die ontstaat door een lange rijping in een refill port hogshead. Door zijn unieke naam en beperkte oplage slaat hij een brug tussen het Schotse “eiland in miniatuur” en een Nederlandse gemeenschap; zo laat hij zien hoe whisky landsgrenzen en culturen kan verbinden. Of je nu een Arran‑fan, een verzamelaar op zoek naar zeldzaamheden of een nieuwsgierige liefhebber van portvatrijping bent, de MountLaren biedt een ontdekkingsreis in elk glas.
